อาหารเสริมเริ่มเมื่อใด
น้ำนมแม่จะมีเพียงพอให้ลูกกินได้ประมาณ 4-6 เดือน หลังจากนั้นปริมาณจะลดลงจนไม่เพียงพอกับความต้องการของเด็ก ซึ่งกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว
ดังนั้นเมื่อลูกครบ 4 เดือนก็ให้ลูกเริ่มทานอาหารเสริมได้ โดยค่อยๆให้ทีละน้อยก่อน แต่อย่างไรก็ตามควรดูความพร้อมของลูกทุกๆด้านประกอบด้วย ดังนี้
-น้ำหนักตัวของลูกเพิ่มเป็น 2 เท่าของน้ำหนักเด็กแรกเกิดที่มีน้ำหนักตัวปกติ ร่างกายของลูกก็ย่อมต้องการอาหารมากขึ้นกว่าเดิม
-ความพร้อมทางร่างกาย คือลูกควรที่จะชันคอได้เอง หรือสามารถควบคุมศีรษะให้ตั้งได้
-ความพร้อมทางประสาท ถ้าลูกมักจะเอามือหรือนิ้วเข้าปาก แสดงว่าลูกเริ่มพร้อมที่จะศึกษาสิ่งต่างๆด้วยปากส่วนหน้าแล้ว
-ขณะทานอาหาร ถ้าลูกร้องขออาหารบ่อย หรือเข้าหาอาหารที่เตรียมมาแล้วอ้าปากรอ และเมื่ออิ่มจะหันหน้าหนีหรือผลักอาหาร แสดงว่าลูกบ่งบอกอาการหิวและอิ่มได้ชัดเจน
-ความพร้อมทางปาก ลูกจะอ้าปากเมื่อช้อนแตะที่ริมฝีปาก หรือเข้าใกล้อาหาร โดยที่ลิ้นจะไม่ยื่นออกมา และลิ้นจะเคลื่อนเข้าในปากช้าๆเมื่ออาหารตกถึงลิ้น โดยที่อาหารจะคงอยู่ในปากสักครู่ ก่อนที่ลูกจะกลืนลงไป ทั้งหมดนี้เป็นการแสดงความพร้อมในการทานอาหารและการกลืนของลูกแล้ว
-ลูกพร้อมแล้ว เมื่อลองอาหารอ่อนมากๆ เช่น น้ำข้าวผสมข้าวบดเพียงเล็กน้อย ประมาณ 7 วัน หากลูกสามารถทำตามที่กล่าวมาข้างต้น ก็แสดงว่าลูกเคยชินกับการทานอาหารเสริมแล้วจึงค่อยเพิ่มอาหารอย่างอื่นให้แก่ลูกได้
เทคนิคการจัดอาหารเสริม
สำหรับทารก
1. ให้เริ่มอาหารทีละอย่าง ทีละน้อย เว้นระยะ 1-2 สัปดาห์ก่อนเริ่มให้อาหารชนิดใหม่ เพื่อสังเกตการแพ้
2. จัดอาหารให้หลากชนิด เพื่อสร้างความคุ้นเคย
3. จัดชนิดของอาหารให้เหมาะสมตามวัย เนื่องจากระบบการย่อยและดูดซึมของทารกยังไม่สมบูรณ์
4. เนื้อสัมผัสของอาหาร จัดให้เหมาะสมกับพัฒนาการของเด็ก โดยเริ่มจากอาหารเหลว กึ่งแข็งกึ่งเหลว อ่อนนิ่ม และหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ
5. ไม่ปรุงอาหารรสจัด และเน้นความสะอาดของวัตถุดิบและภาชนะใส่อาหาร
สำหรับเด็ก 1-3 ปี
1. เน้นการให้อาหารครบ 5 หมู่ และให้มีความหลากหลาย ไม่ซ้ำซากจำเจ เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่เพียงพอ
2. การจัดอาหารให้ลูกน้อยควรคำนึงถึงคุณค่าทางอาหาร สีสัน กลิ่น และรสชาติของอาหารด้วย ไม่ควรปรุงอาหารรสจัด
3. ให้เด็กช่วยตัวเองในการบริโภคอาหาร
4. งดการให้อาหารที่ไม่มีประโยชน์ หรือที่ทำให้เด็กเบื่ออาหาร เช่น น้ำอัดลม ขนม ลูกอม
5. ให้เด็กพักจากการวิ่งเล่นประมาณ ½ ชั่วโมงก่อนการรับประทานอาหาร
6. ไม่ตามใจเด็กมากเกินไปหรือการให้รางวัล เพื่อให้เด็กรับประทานอาหาร เพราะเด็กจะใช้เป็นเครื่องต่อรอง
7. สร้างบรรยากาศที่ทำให้เกิดความสบายใจขณะรับประทานอาหาร
ตารางแนะนำการให้อาหารเสริมแก่เด็กวัยแรกเกิดถึง 1 ปี
อายุ |
อาหารเสริม |
แรกเกิด-4เดือน |
นมแม่อย่างเดียว |
4 เดือนเต็ม |
ข้าวบดผสมน้ำต้มผัก น้ำแกงจืด หรือไข่แดงต้มสุกบดละเอียด สลับกับกล้วยน้ำว้าสุกครูดเอาแต่เนื้อ โดยเริ่มให้เพียง 2-3 ช้อนชา วันละมื้อก็พอ แล้วให้ดูดนมตามจนอิ่ม |
5 เดือน |
เริ่มให้เนื้อปลาต้มบดกับข้าว เติมฟักทองหรือผักใบเขียวบด เช่น ใบตำลึง ผักบุ้ง ด้วยก็ได
้ |
6 เดือน |
ควรให้อาหารหลัก1 มื้อเป็นข้าวบดหยาบขึ้น ใส่ไข่แดง ปลา ตับ ถั่วต้มเปื่อย เต้าหู้ขาวใส่ผักใบเขียวในปริมาณ ¾-1 ถ้วย |
7 เดือน |
เริ่มให้เนื้อสัตว์ต้มสุกซึ่งบดหรือสับละเอียดประมาณ 1 ช้อนโต๊ะผสมกับผักใบเขียว และเริ่มให้ไข่ต้มสุกทั้งฟองบดละเอียด นอกจากอาหาร 1 มื้อแล้วควรให้กล้วยสุกครูด มะละกอสุก หรือฟักทองนึ่ง 2-4 ช้อนโต๊ะ |
8-9 เดือน |
อาหารเหมือนเดิม ให้เป็นอาหารหลัก 2 มื้อ มื้อละ 1 ถ้วยและผลไม้สุกอีกหนึ่งครั้ง |
10-12 เดือน |
อาหารเหมือนเดิมแต่เนื้อของอาหารหยาบขึ้น ให้เป็นอาหารหลัก 3 มื้อและเพิ่มขนมหวานหรือผลไม้สุก 1 ครั้ง หัดให้เด็กดื่มน้ำและนมจากแก้ว หัดให้เด็กใช้ช้อนตักอาหารรับประทานเอง และยอมให้เด็กเล่นอาหารบ้าง แต่อย่าใช้เวลานานเกิน 20-30 นาทีในการรับประทานอาหารแต่ละมื้อ |
|