นมผง (Milk Powder)
เป็นนมที่ทำขึ้นจากนมโคระเหยน้ำออก แล้วทำให้เป็นผง โดยมีสัดส่วน ของน้ำตาลแลกโตสโปรตีน มันเนย และเกลือแร่
เหมือนที่มีอยู่ในนมโค
•จากบันทึกของมาโคโปโลทำให้เราทราบว่าชนชาติมองโกเลียเป็นชนชาติแรกที่ทำนมผงโดยการใช้แสงอาทิตย์เป็นตัวทำให้นมแห้ง
•นมผงขาดมันเนยจะเก็บไว้ได้สูงสุดประมาณ 3 ปี นมผงธรรมดา จะเก็บไว้ได้สูงสุดประมาณ 6 เดือน
นมผงมีอยู่ด้วยกัน 3 ประเภทด้วยกันคือ
1. นมผงธรรมดา (Day whole milk ) เป็นนมผงที่ทำจากน้ำนม โดยไม่มีการแยกเอาส่วนประกอบใด ๆ ในน้ำนมออก
นิยมใช้ในการผลิตนมพร้อมดื่ม
2. นมพร่องมันเนย (Partly non-fat dry milk or Partly dry skim milk ) นิยมใช้ในการผลิตนมพร้อมดื่มเช่นกัน
3. นมผงขาดมันเนย ( on-fat dry milk or Dry skim milk ) เป็นนมผงที่ทำจากน้ำนมที่มีการแยกมันเนยออกเกือบหมดนิยม
ใช้ในการผลิตน้ำนมคืนนรูป น้ำนมปรุงแต่ง น้ำนมแปรงไขมัน และผลิตภัณฑ์นมอื่น ๆ
ลักษณะนมผงที่ดี
1. มีสีขาวหรือสีครีม
2. ละลายได้ง่ายทันที ไม่เป็นก้อนแข็ง
3. มีกลิ่นหอม ปราศจากกลิ่นรสที่น่ารังเกียจ ฝุ่นผง สารพิษ หรือสิ่งแปลกปลอม
4. ภาชนะบรรจุต้องสะอาด ทนต่อการกัดกร่อนของนมผง
5. ฉลากระบุประเภท ชื่อผู้ทำ น้ำหนัก วันเดือนปีที่ทำ วิธีเก็บรักษา วิธีเตรียมเพื่อรับประทาน
6. กรณีนมผงขาดมันเนย ฉลากต้องระบุข้อความ "อย่าใช้เลี้ยงทารก"
ในนมผงจะมีน้ำอยู่ 2.5 – 5 % ซึ่งจะไม่มีการเจริญเติบโตของแบคทีเรียเกิดขึ้น การทำให้แห้งนี้เป็นการช่วยยืดอายุของนม
และลดน้ำหนักกับปริมาตรลงไป ในเวลาเดียวกันซึ่งนำมาถึงค่าใช้จ่ายที่ลดลงในการขนส่ง การทำที่ให้ผลดีที่สุดคือ Freeze-drying น้ำจะถูกระเหยออกจากนมที่สภาวะสุญญากาศโปรตีนจะไม่มีผลกระทบ แต่วิธีนี้ไม่เป็นที่นิยมเนื่องจากต้องใช้ค่าใช้จ่ายที่สูง
ในระหว่างกระบวนการแรกน้ำส่วนเกินที่อยู่อย่างอิสระจะถูกระเหยก่อนซึ่งกินเวลาไม่นานส่วนกระบวนการสุดท้าย
เป็นการเอาน้ำในช่องว่าง ระหว่างของแข็งออกซึ่งกินเวลาค่อนข้างนาน และใช้พลังงานมากกว่า
การใช้ Roller Drying นมผงที่ได้อาจมีลักษณะไหม้เกรียม เสียคุณภาพไป
กรรมวิธีการผลิตนมผง
•Freeze-drying เป็นวิธีที่ให้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพสูง แต่ในขณะเดียวกันก็ใช้พลังงานในการผลิตสูง
•Commercial Methods มี 2 กระบวนการที่นิยมใช้กัน
1. Rolling drying มี 2 แบบ คือ
o ทำเป็นแอ่งบริเวณระหว่างท่อความร้อน ให้หมุนวนนมจะเคลือบที่ผิวท่อ เมื่อหมุนไปแห้งไปแล้วที่จุดหนึ่งจะมีใบมีดกรีด
แผ่นนมลงไปยังส่วนขนถ่ายด้วยเกลียว
o ใช้สเปรย์ฉีดลงบนท่อที่ให้ความร้อนเมื่อนมแห้งแล้วก็จะถูกมีดขูดออกเช่นกัน
2. Spray drying เป็นกระบวนการที่ให้ขนาดเม็ดนมผงที่มีขนาดเล็กมากกว่าแบบแรก กระบวนการมีดังนี้
1.กระจายนมที่เข้มข้นให้ตกลงเป็นเม็ดเล็กๆ
2.ผสมนมที่ฟุ้งกระจายเข้ากับอากาศร้อนซึ่งช่วยให้น้ำระเหยได้เร็ว
3.แยกนมผงที่แห้งแล้วออกมาจากอากาศ
กระบวนการยังแบ่งย่อยออกไปอีกโดยแบ่งเป็น Stage
- one stage drying มีกระบวนการดังนี้
1.ใช้การขนส่งโดยลมผ่านไปยังถังรวบรวมแล้วปล่อยให้นมกับลมแยกกันใน ไซโคลน
2.นมผงที่เย็นแล้วจะผ่านไปยังไซโคลนเพื่อแยกซ้ำอีก
3.ไปยังช่องเก็บนม
-two stage dryingเป็นกระบวนการที่พัฒนาขึ้นเพื่อให้สามารถทำนมผงที่อุณหภูมิลดลงกว่าแบบแรก เพราะนมเป็นสารที่ไวต่อความร้อน
-three stage drying
|